Anonimizasyon
Anonimizasyon, akademik araştırmalarda can kurtarıcı ama çift tarafı keskin bir bıçak. Yanlış kullanılması durumunda tüm araştırmanın selahiyetine tehdit oluşturabilir. Bu yazımızda elbette anonimizasyonu sil baştan incelemeyeceğiz. Metodolojisi başka bir yazının konusu olabilir. Burada bir kaç noktaya değinip konuyu sonlandıracağız.
Kişiyi parmakla gösteren veya gösterebilecek olan bütün verilerin karartılmasıdır anonimizasyon. Verinin yanlış kişilerin eline geçtiğinde bile hiç bir anlam ifade edememesi varlığının tek gerekçesi. Bunu kaldırdığımızda boşa bir uğraştan başka hiç birşey değil.
HIPAA’nın tanımladığı bütün 18 tanımlayıcı bilginin veri setinden çeşitli tekniklerle kaldırılmasıyla kişisel veri ve bu kapsamdaki bütün düzenlemelerden bizi kurtarıyor anonimizasyon. Bundan sonrasında eski alışkanlıklarımıza gönül rahatlığıyla devam edebiliriz.
Anonimizasyon ve bu yasalar sayesinde bir daha bir hastanın sigorta firması tarafından aranıp sigortasının sonlandırılacağını çünkü kanser tanısı aldığını duymak zorunda kalmayız. İşin daha da can sıkıcı durumu ise bu kişiye kanser tanısının bir devlet kurumunda konulması. Yine bu sayede internette gerçek hasta verisi satan ahlaksızların işine bir ket vurabiliriz. Belki! Sırf merakımdan görüştüğüm bu dolandırıcılardan biri 2000 kişinin bütün sağlık verisini 500 TL’ye satabileceğini söylediğinde kahrolmuştum. İnsan’a dair bu kadar hassas bir şeyin bu kadar düşmesi… Tabii ki 2012’de SGK’nın kendi vatandaşlarının verisi su parasına satmasına da değinmezsem olmaz. İşte bu nedenlerden dolayı iyi ki KVKK geldi diyorum. Sadece bu perspektiften baksak bile insanlığın faydasına olması için yapılan bilimsel araştırmalarda anonimizasyon hayati bir rol üstleniyor.
Konu hakkında daha yazılacak pek çok şey var. Tartışmalar bu yazıyla bitmeyecek. Tüm bunlarla birlikte hastanelerin HBYS ile elde ettiği kişisel veriler bambaşka bir tartışmanın konusu. Ben bu yazımda sadece kendi halinde, gayretli araştırıcılara bir yol göstermeyi hedefledim. Hepsi bu!
HIPAA’nın 18 tanımlayıcı bilgisine ulaşmak için linki tıklayınız.
Abdullah Ömer Şeker 